BİSAB HEYETİ ALMANYA VE HOLLANDA’ DA

03-08 Haziran 2013 tarihleri arasında Alt Birliğimiz tarafından gerçekleştirilen teknik gezide  Hollanda ve Almanya’da bazı tarımsal kuruluşlara ziyarette bulunmuştur. Bu ziyaretlere Alt Birliğimiz adına Yönetim Kurulu Başkanı Doç.Dr. Seydi Ahmet Bağcı, Yönetim Kurulu üyeleri Bayram Özdemir, M.Sinan Berksan ve Genel Sekreter Mustafa Akın katılmıştır. Ayrıca heyette Türkiye Tohumcular Birliği adına  Yönetim Kurulu üyesi Selami Yazar ve Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünden Koordinatör Vicdan Acar  katılmıştır. Ülkeler arasında  işbirliği imkanlarını araştırmak ve bilgi – görgü artırmak amacıyla düzenlenen bu teknik gezi programında tohumculuk ve bitki ıslahı konularında gelişmiş Hollanda ve Almanya’da faaliyet gösteren  bazı kuruluşlar ziyaret edilerek gerek ülke mevzuatları gerekse bu kuruluşların çalışmaları hakkında bilgi edinilmiş, ülkemizdeki tohumculuk sektörü ile  bu alanda çalışma gösteren birlik ve alt birlikler hakkında kısa bilgiler sunulmuştur. Hollanda’da NAK (Hollanda Tohumculuk ve  Sertifikasyon Kuruluşu), Plantum(Hollanda Bitki Islahı ve Tohumculuk Kuruluşu), Wageningen Üniversitesi, Almanya’da ise BDP (Alman Bitki Islahçıları Birliği)ziyaret edilmiştir. Ziyaret ile ilgili olarak yapılan gözlem,görüşme ve alınan bilgiler ile görüntüler aşağıda rapor halinde verilmiştir. BİTKİ ISLAHÇILARI ALT BİRLİĞİNCE  HOLLANDA  ve ALMANYA’DAKİ BAZI  TARIMSAL KURULUŞLARA  GERÇEKLEŞTİRİLEN TEKNİK ZİYARET RAPORU   Tarihi : 03-08 Haziran 2013 Katılımcılar : Doç.Dr.Seydi Ahmet Bağcı (BİSAB Yön.Kur.Başk.) Bayram Özdemir (BİSAB Yön.Kur.Üyesi) M.Sinan Berksan (BİSAB Yön.Kur.Üyesi) Mustafa Akın (BİSAB Genel Sekreteri) Selami Yazar (TÜRKTOB Yön.Kur.Üyesi) Vicdan Acar (TAGEM- Koordinatör) Dr.Nilgün  Sezer Akman (TTSM-Bölüm Başk.- Katılamadı) Ziyaret Edilen Kuruluşlar: NAK, Plantum, Wageningen Üniversitesi (Hollanda) BDP-Alman Bitki Islahçıları Birliği (Almanya)   Bitki Islahçıları Alt Birliği Yönetim Kurulu kararınca çalışma konularımızla ilgili olarak ülkeler arasında işbirliği imkanlarını araştırmak ve bilgi – görgü artırmak amacıyla düzenlenen bu teknik gezi programında tohumculuk ve bitki ıslahı konularında gelişmiş Hollanda ve Almanya’da faaliyet gösteren  bazı kuruluşlar ziyaret edilerek gerek ülke mevzuatları gerekse bu kuruluşların çalışmaları hakkında bilgi edinilmiş, ülkemizdeki tohumculuk sektörü ile  bu alanda çalışma gösteren birlik ve alt birlikler hakkında kısa bilgiler sunulmuştur. Ziyaret edilen bu ülkelerdeki tohumculuk sektörü  ve kuruluşlar hakkında derlenen bilgiler aşağıda özetlenmiştir;      HOLLANDA             Bitkisel çoğaltım materyali  faaliyeti kooperatifler ve özel şirketler eliyle     yapılmakta olup, 307’si kendi mahsül üretiminde kullanmak üzere toplam 1850 kuruluş bu sektörde faaliyet göstermektedir. Yaklaşık 10.000 kişinin çalıştığı sektörde  çoğaltım materyali ihracatında dünya lideri(yaklaşık % 35) olan Hollanda’da tohumluk ticaretinin büyük kısmı ıslahçı veya tüccar şirketler eliyle gerçekleştirilmektedir. Toplam ülke  ihracatının %20’sinin tarımsal ürünlerden oluştuğu ülkede bu oranın bu kadar yüksek olmasında verimliliğin yanında, Kuzey Amerika ve Rusya hariç dünyanın hemen her yerinde faaliyette bulunan Hollanda şirketlerinin yurt içinde ıslah ettiği bitki çeşitlerinin  tohumluk üretimini ülke dışında yapıp bunu ülke içine getirerek işlemesi ve buradan satışa arzetmesi  önemlidir. Hemen hiç sulama gerektirmeyen ılıman iklimi, düşük afit popülasyonu, mükemmel toprak yapısı, yetiştiricilik ve tohum üretimi konularında uzmanlaşmış çiftçileri gibi avantajları ile  37.610 ha. bir alanda üretimi yapılan patates bu ülkenin tohumluk ihracatında önemli bir yer tutmaktadır. 2005 yılından itibaren Hollanda’da patates alanlarında gerek ihtiyaç duyulmaması gerekse bitki sağlığı ve maliyet unsurları nedeniyle yağmurlama sulama yasaklanmıştır. Hollanda’da bitki çoğaltım materyallerinin üretimi aşağıda zikredilecek bağımsız kuruluşlarının kontrol ve sertifikasyonu ile yapılmaktadır.  Avrupa Birliği yönergeleri ve Hollanda yasalarının  gerektirdiği denetimlerin yanı sıra, sektörün kendisi bitki çoğaltım materyali ile ilgili olarak yüksek standartlar belirlemektedir. Hollanda’da bitkisel araştırma faaliyetleri hükümet ve üniversite araştırma kuruluşları ile özel sektör kuruluşlarının ortak çalışmasıyla yürütülmektedir. Temel araştırmalar ve alt yapı tesisi kamu tarafından desteklenmekte, ıslah ve tohum kalitesi konusundaki araştırmalara oldukça büyük yatırımlar yapılmaktadır. Tohumla ilgili uzmanlık ve araştırma gerektiren çalışmalar Wageningen Üniversitesi ve bu üniversiteye bağlı Uluslararası Bitkisel Araştırma Merkezi, NAK ve Naktuinbouw tarafından ortak yürütülmektedir.          NAK         4 Haziran’da bu kuruluşa yapılan ziyarette Kuruluş Müdürü  ve  Yönetim Operasyonları Sorumlusu Ton Stolte ve laboratuvar sorumlusu  tarafından verilen bilgiler aşağıda özetlenmiştir; Hollanda'da, bitki çoğaltım materyalinin  kalitesi ve kontrolü ile sertifikasyonu Avrupa Birliği müktesebatına uygun olarak ve Hollanda hükümetinin verdiği yetki ve gözetim altında bağımsız denetim kuruluşları tarafından kontrol edilmektedir.  Bunlardan  (BKD)- çiçek soğanı ve  çiçekçilik, fidan ve fide sektörü ile alakalı olarak, (NAKtuinbouw)- bahçe bitkileri tohumlukları ile alakalı olarak ve (NAK) - Tarla Bitkileri  Tohumluğu ve Tohumluk Patates ile alakalı olarak farklılık, yeknesaklık ve durulmuşluk ile ilgili testleri yürütmek ve fikri mülkiyet hakları ile ilgili hususları değerlendirmekle  yetkili  kuruluşlardır. Ziyaret Heyeti  tarafından NAK adlı kuruluşun laboratuar, araştırma  ve deneme alanları ziyaret edilmiştir. 213 daimi çalışan, 89 tarla kontrol elemanının çalıştığı kuruluşun yıllık bütçesi 18 milyon euro olup 110 hektarlık  Deneme Çiftliği ve ISTA tarafından akredite edilmiş bir Tohum Test Merkezi bulunmaktadır. Tescil işlemleri  hariç bizdeki TTSM muadili, kamuya ait  olmayan her yönüyle gelişmiş bağımsız bir kuruluş olan  NAK,  özellikle patates tohumluk yetiştiriciliğinde etkin bir denetim uygulamaktadır. Doğru zamanda hasat yapılması için afid ve virus kontrolü, çeşitlerin hastalıklara hassasiyeti ve bitki olgunluk durumu, gibi hususlar ile hasat sonrası kontroller  inspektörler tarafından sıkı bir şekilde yapılmaktadır. Bu kuruluşa yalnız patates tohum üreticileri değil ürün üreticileri de üye olmak zorundalar.   NAK’ın yapısı                                           BAŞKAN Uzmanlar ISLAHÇILAR                                               ÇİFTÇİLER YÖNETİM KURULU Teknik Komite TOHUM YETİŞTİRİCİLERİ                               TOHUM  SANAYİCİLERİ ve SATICILARI Plantum 5 Haziran’da bu kuruluşta Müdür tarafından verilen brifingde aktarılan bilgiler aşağıda özetlenmiştir; Temel misyonu sektörün konumunu hem ulusal hem de uluslararası alanda güçlendirmek olan bu kuruluş  350 üyeye sahip olup, Hollanda bitki ıslahçıları, doku kültürü, tohum üretimi ve ticareti ile fidan ve fide üreticilerinin yasal mesleki birliğidir. Ülkenin toplam yeşil bitkisel ürün hasılatı 12 milyar, Plantum üyelerinin toplam hasılatı  ise yaklaşık  2,2 milyar euro kadardır. Plantum üyeleri için iş imkanları, hükümet ve kamuoyu nezdinde lobi  için  platformlar oluşturması yanında onlara değişik konularda bilgi temin etmektedir. Ayrıca üyelerini  BKD,  NAK  ve  Naktuinbouw gibi kuruluşlarda temsil etmekte,  hükümet nezdinde de yasa ve yönetmeliklerin hazırlanmasında etkin rol oynamaktadır. Bu kuruluşta ülkemizde olduğu gibi bitki ıslahında  kalifiye eleman eksikliği vurgulanıp tarımsal eğitimlerde bundan 30 yıl kadar önce 50-60 kişinin bitki ıslahı ile ilgili bölümleri ve bu alanda çalışmayı tercih  ettiği  şimdilerde ise ancak 5-10 kişinin bu alana ilgi duyduğu belirtildi.  Merkez ofisinde 17 elemanın çalıştığı kuruluşun     teknik komitelerinde  ıslahçı hakları, uluslararası ticaret ve bitki sağlığı, bitki koruma ve çevre konuları, araştırma, yasa ve yönetmelikler, biyolojik çeşitlilik, halkla ilişkiler, biyoteknoloji ve organik  tarım gibi pek çok  alanda  uzman çalışmaktadır. ESA, ISF, APSA gibi uluslararası tohumculuk kuruluşlarının  aktif üyelerdendir. Kuruluşta Türkiye’de tohum sektörü ve BİSAB hakkında bilgiler içeren kısa bir sunum yapıldı.        Plantum’un yapısı GENEL KURUL YÖNETİM KURULU  ---------   Sekreterya Teknik Komiteler, Uzmanlar TARLA BİTK. TOH.ÜRT  - SÜS BİTKİLERİ ÜRT. -  SEBZE  TOH. ÜRT.-  FİDE- FİDAN ÜRETİCİLERİ           Wageningen Üniversitesi – Uluslararası  Bitkisel Araştırma Merkezi (WUR)            6 Haziran’da Üniversiteye   yapılan  ziyarette  Bitkisel Araştırma Merkezi  Başkanı Prof.Dr.Richard Visser ve Tohum Merkezi Koordinatörü Dr.Steven Groot tarafından üniversite, araştırma merkezi ve  yukarıda özetlenen  Hollanda Tohum Sektörü hakkında  bilgiler verilmiş; tohumculukla ilgili  araştırmalarının durumu, bu araştırmaların gerekliliği,   Wageningen Üniversitesi’nde  tohum araştırmaları ile ilgili örnekler   ve eğitim çalışmaları kısaca anlatılmıştır. 'Sağlıklı gıda ve yaşam ortamı'  temasına odaklanan  ve uluslararası alanda marka olan Wageningen Üniversitesi, Wageningen UR’nin bir parçası olup, Hollanda'da tarım ve çevre konusunda çalışan tek üniversitedir. Bitki Islahı Merkezi; Haziran 2005'ten bu yana Üniversite  bünyesindeki   iki entegre kuruluştan (Bitki Islahı  ve  ve Bitki Koruma) biri olup, WUR içindeki tüm bitki ıslahı faaliyetlerinden sorumludur. Merkezin kısa tanıtımını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz; -  30 ayrı ülkeden olmak üzere 220 araştırmacı / doktora sonrası / teknisyen / öğrenciler (~ 60 PhD ve 30 Yüksek Lisans dahil) - 3 profesör, beş ayrı temada 10 araştırma grup lideri (biyoçeşitlilik abiyotik strese dayanıklılık  için ıslah, büyüme,gelişme ve kaliteye dönük ıslah, kantitatif bitki ıslahı, biobased research-yaşayan organizmalara dayalı araştırma) - moleküler, biyokimyasal, hücre biyolojisi, patoloji ve biyoinformatik  çalışmalar  için mükemmel imkanlar -  WUR, Hollanda ve dünyadaki  birçok kişi ve kurumlarla işbirliği imkanları Bu özelliklerin yanında eğitim konusunda üniversitenin yaptıkları şöyle özetlenebilir; -         Bitki Bilimlerinin bir uzmanlık sahası olan bitki ıslahı ve tohum teknolojisi  konusunda  lisans, yüksek lisans ve doktora eğitim ve  öğretimi, -         Ülkeler ve şirketler için belirli bir hedefe yönelik bitki ıslahı  kursları, -         Araştırma projelerinde doktora öğrencilerin katılımının sağlanması, -         Gelişmekte olan ülkelerde 10 haftalık tohum teknolojisi ve bitki ıslahı kursları düzenlenmesi, -         Tohumculuk konusunda üç ay ile bir yıl arasında değişen ziyaretçi bilim adamı eğitimleri, BDP (Alman Bitki Islahçıları Birliği)              7 Haziran’da yapılan ziyarette heyetimize BDP  Genel Sekreteri  ile  konu uzmanlarından Dr.Key Roether ve  Dr.Christoph Stephan  tarafından  BDP, Almanya'da bitkisel üretim, tohumculuk  ve  bitki ıslahı ile ilgili aşağıda özetlenen temel  bilgiler verildi. BDP’ye yapılan ziyarette Türkiye’de tohum sektörü ve BİSAB hakkında bilgiler içeren kısa bir sunum yapıldı.      -         2008  yılı verilerine göre tarım, orman ve balıkçılık ile ilgili satışlar vergiler hariç 54.2 milyar Euro ile  diğer önemli endüstri ürünleri arasında başta gelmektedir. -         130 bitki ıslahı ve tohum ticaret şirketi mevcut olup bunlardan 60 tanesi kendi ıslah programlarını yürütmekte ve tamamı BDP’ye üyedir. -         tohum ticareti pazarının hacmi 1,5 milyar Euro olup bunun yaklaşık % 43.7’si( 650 milyon Euro)  yurt dışında olan Alman firmalarınca gerçekleştirilmektedir. -          12.000 kişi bitki ıslahı  ve tohum üretimi konusunda çalışmaktadır. -         Ar-Ge yatırmlarının devir hızı % 16,1’dir. -         4.400 ha alanda bitki ıslahı ile ilgili çalışma yapılmaktadır. -         130.000 m² sera alanında bitki ıslahı ve tohumculuk konusunda çalışma yapılmaktadır. -         2012 yılı sonu itibariyle Almanya’da tescilli toplam 3000 bitki çeşidinin yaklaşık 500 tanesi bahçe bitkileri 2500 tanesi ise tarla bitkileri ve diğer bitki türlerindendir. Alman Bitki Islahçıları Birliği (BDP)  ülkedeki bitki ıslahçılarının profesyonelce temsil edildiği GFP- Alman Özel Sektör Bitki Islahı Araştırmacıları Federasyonu, STV- Alman Tohum Güvenliği Kuruluşu, GVS- Alman Fikri Mülkiyet Hakları Koruma ve Yararlanma Kuruluşu ve SFG- Alman Çeşit Tanıtım Kuruluşu olmak üzere 4 ayrı kuruluşun  birleşiminden oluşmaktadır. GFP üyeleri ve Avrupa Patent Enstitüsü arasında köprü görevi görmekte ve yeni patentler hakkında üyelerine bilgi sunmaktadır. STV ıslahçı ve bölgesel tohum üreticileri arasındaki sözleşmeleri ve uygulanıp uygulanmadığını kontrol etmektedir. BDP’nin Bonn, Berlin ve Brüksel’de merkezleri mevcuttur. BBP’nin temel faaliyetleri - bitki ıslahı şirketlerini ilgilendiren temel konularda görüş oluşturma(tohum testi vb.) -  üyelerini  içerde ve dışarıda  temsil - Alman bitki ıslahçıları  ve tohum tüccarlarının  çıkarlarını ulusal ve uluslararası   alanlarda temsil -  yeni ıslah  teknolojilerinin tanıtımı  ( GDO v.b) -  araştırma ve çeşit  geliştirme projelerinin  organizasyonu -  yasal konuların  izlenmesi -  halkla ilişkiler BDP,  ESA ve ISF gibi uluslararası kuruluşlara üyedir ve  her ne kadar bağımsız olsa da ESA kurallarına uymak zorundadır. ISF  toplantılarında zaman zaman ESA ile farklı görüşleri olabilmektedir. Alman hükümeti yasa ve yönetmeliklerin hazırlanmasında BDP ve bağlı kuruluşlardan görüş almaktadır. BDP’nin yapısı YÖNETİM KURULU (genel politikaları belirleme  ve temsil) BİTKİ  GURUPLARI (10 ayrı bitki gurubu ile ilgili  özel konularda çalışma) ÇALIŞMA GURUPLARI ( genel konularda çalışan 7  ayrı gurup) AMACA YÖNELİK ÇALIŞMA GURUPLAR ( güncel gelişen  konularda çalışan guruplar) Sonuç olarak yapılan bu ziyaret  gayet başarılı geçmiş, yukarıda ziyaret edilen  her ülkede ve kuruluşta yapılan görüşmeler ve  alınan bilgiler  sonucunda gelecekte  genelde ülkemiz tohumculuğu özelde bitki ıslahı konusunda pek çok çalışma  yapılabileceği tespit edilmiştir.